पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से प्रयोग शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

प्रयोग   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : कोई कार्य, बात आदि शुरू होने या करने की क्रिया।

उदाहरण : नए कार्य के आरंभ में दीप जलाया जाता है।

पर्यायवाची : अभ्युदय, आग़ाज़, आगाज, आगाज़, आरंभ, आरम्भ, इब्तदा, इब्तिदा, इब्तेदा, प्रवर्तन, प्रारंभ, प्रारम्भ, बिस्मिल्लाह, शुरुआत, शुरुवात, शुरू, श्रीगणेश

The beginning of anything.

It was off to a good start.
start

ஒரு வேலையின் அடிப்படை நிலை.

வாருங்கள் இந்த புதிய காரியத்தை தொடக்கம் செய்வோம்
ஆதி, ஆரம்பம், துவக்கம், தொடக்கம், முதல், மூலம்

२. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : जन-साधारण के हित के लिए विधान बतलाने वाले धार्मिक ग्रंथ।

उदाहरण : मेरी माँ खाली समय में शास्त्रों का अध्ययन करती है।

पर्यायवाची : धर्मशास्त्र, शास्त्र

Any writing that is regarded as sacred by a religious group.

sacred scripture, scripture

சமயத்திற்கு ஆதாரமான நெறிமுறைகளைக் கூறுவதாகவும் புராதன காலத்தில் தோன்றியதாகவும் புனிதமானதாகவும் கருதப்படும் நூல்.

என்னுடைய அம்மா ஓய்வு நேரங்களில் வேதபுத்தகத்தை படிக்கிறாள்
புனிதநூல், வேதபுத்தகம்
३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / ज्ञान
    संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / मनोवैज्ञानिक लक्षण

अर्थ : किसी विषय को स्पष्ट रूप से बतलाने या सिद्ध करने के लिए किसी जाने हुए अन्य विषय का उल्लेख।

उदाहरण : उदाहरण देकर समझाने से बातें जल्दी समझ में आ जाती हैं।

पर्यायवाची : उदाहरण, दृष्टांत, नमूना, प्रतिमान, मिसाल, हवाला

Showing by example.

exemplification, illustration

ஒன்றின் அல்லது ஒருவரின் தன்மையை சுட்டிக்காட்டுதல்.

எடுத்துக்காட்டை பார்த்து படித்தால் பாடம் எளிதில் புரியும்
உதாகரணம், உதாரணம், எடுத்துக்காட்டு, சான்று
४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : वह ग्रंथ या पुस्तक जिसमें किसी धर्म की शिक्षा हो या धर्म संबंधी ग्रंथ।

उदाहरण : सभी धर्म ग्रंथ ईश्वर की महत्ता को प्रतिपादित करते हैं।

पर्यायवाची : धर्म ग्रंथ, धर्म-ग्रंथ, धर्मग्रंथ, धर्मग्रन्थ, धार्मिक ग्रंथ, धार्मिक-ग्रंथ

Any writing that is regarded as sacred by a religious group.

sacred scripture, scripture

ஏதாவது ஒரு மதத்தினைத் தெரிந்துகொள்ளும் மதத்தொடர்பான நூல் அல்லது புத்தகம்

அனைத்து மதநூல்களும் கடவுளின் சிறப்பைப் போற்றுகின்றன
மதநூல்
५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : किसी वस्तु को आवेग के साथ उछालने या फेंकने की क्रिया।

उदाहरण : भारत के श्री हरिकोटा से कृत्रिम उपग्रहों का प्रक्षेपण किया जाता है।

पर्यायवाची : प्रक्षेपण, विक्षेप, विक्षेपण

The act of propelling with force.

launch, launching

ஒன்றை செலுத்தும் செயல்.

இந்தியாவின் ஸ்ரீ ஹரிகோட்டாவிலிருந்து செயற்கைகோள்களை எறியப்படுகின்றன
எறிதல், செலுத்துதல்
६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : कोई बात जानने या समझने के लिए, अथवा परीक्षा, जाँच आदि के रूप में होनेवाली क्रिया अथवा उसका साधन।

उदाहरण : हम प्रयोग करने के लिए प्रयोगशाला में गए।

पर्यायवाची : एक्सपेरिमेंट

The act of conducting a controlled test or investigation.

experiment, experimentation

ஏதாவது ஒரு நிகழ்வை அறிந்துகொள்வதற்காக ஒரு துறையில் புதிய உண்மைகளைக் கண்டறிவதற்காகச் செய்யும் செயல்

நாங்கள் ஆய்விற்காக சோதனைக்கூடத்திற்குச் சென்றோம்
ஆய்வு, சோதனை, பரிசோதனை
७. संज्ञा / भाग

अर्थ : (व्याकरण) क्रिया में कर्ता, कर्म और भाव के अनुसार वाक्य-रचना का प्रकार।

उदाहरण : राम आम खाता है, इस वाक्य का प्रयोग कर्तृ है।

A category of things distinguished by some common characteristic or quality.

Sculpture is a form of art.
What kinds of desserts are there?.
form, kind, sort, variety
८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : प्राचीन भारतीय राजनीति में साम, दाम, दंड और भेद की नीति का किया जानेवाला उपयोग या व्यवहार।

उदाहरण : सत्ता पर बने रहने के लिए प्रयोग आवश्यक समझा जाता है।

९. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : तंत्रशास्त्र के अनुसार वह पूजा-पाठ जो किसी विशिष्ट उद्देश्य की सिद्धि के लिए नियमित रूप से कुछ समय तक विधिपूर्वक किया जाता है।

उदाहरण : मारण, मोहन, उच्चाटन आदि बारह तांत्रिक प्रयोग हैं।

पर्यायवाची : तांत्रिक उपचार, तांत्रिक प्रयोग

१०. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त

अर्थ : यज्ञादि कर्मों के अनुष्ठान का बोध करनेवाली विधि।

उदाहरण : प्रयोग सही होने पर वांछित परिणाम मिलते हैं।

११. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु

अर्थ : वह वस्तु जो किसी समारोह में या किसी से मिलने पर उसको भेंट स्वरूप दी जाती है।

उदाहरण : जन्मदिन पर उसको ढेर सारे उपहार मिले।

पर्यायवाची : अँकोर, अंकोर, अकोर, अरघ, अर्घ, उपहार, गिफ्ट, तोहफ़ा, तोहफा, नजर, नजराना, नज़र, नज़राना, पेशकश, प्रदेय, फल फूल, फल-फूल, भेंट, सौगात

Something acquired without compensation.

gift

அன்பளிப்பாக பிறரால் அளிக்கப்படும் பொருள்

அவனுடைய பிறந்த நாளுக்கு அவனுக்கு பல பரிசுப்பொருட்கள் கிடைத்தன.
பரிசு, பரிசுப்பொருள்
१२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : जादू के जोर से किया जाने वाला ऐसा आश्चर्यजनक काम जिसे लोग अलौकिक समझें।

उदाहरण : चन्द्रकांता की कहानी तिलिस्म से भरी पड़ी है।

पर्यायवाची : अफसूँ, अफसून, अफ़सूँ, अफ़सून, इंद्र-जाल, इंद्रजाल, इन्द्र-जाल, इन्द्रजाल, चमत्कार, जादू, तिलस्म, तिलिस्म, भोज विद्या, माया जाल

Any amazing or wonderful occurrence.

miracle

சிலர் அற்புதமான மற்றும் மனிதவியலுக்கு உட்படாததை அறிந்து விளக்கக்கூடியது

சந்திர காந்தாவின் காதை மாயாஜாலம் நிறைந்ததாக இருக்கிறது
மாயாஜாலம்
१३. संज्ञा / प्रक्रिया / भौतिक प्रक्रिया

अर्थ : रोग दूर करने की युक्ति या प्रक्रिया।

उदाहरण : गाँव के रोगियों को चिकित्सा के लिए शहर जाना पड़ता है।
इस रोग का प्रतिकार क्या होगा।

पर्यायवाची : इलाज, उपचर्या, उपचार, चिकित्सा, ट्रीटमंट, ट्रीटमेंट, ट्रीटमेन्ट, थेरपी, थेरेपी, दरमान, दवा-दारू, प्रतिकार, मुआलिजा, रोगोपचार

நோயை அல்லது காயத்தைக் குணப்படுத்துவதற்கான செயல்முறை.

கிராம நோயாளிகள் சிகிச்சை பெற நகரத்திற்கு செல்ல நேரிடுகிறது
சிகிச்சை
१४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : वह कार्य या प्रयत्न जिससे अभीष्ट तक पहुँचा जाए।

उदाहरण : कोई ऐसा उपाय बताइए जिससे यह काम आसानी से हो जाए।

पर्यायवाची : अनुबंध, अनुबन्ध, इलाज, उपाय, कदम, क़दम, जरिआ, जरिया, जरी, जरीया, ज़रिआ, ज़रिया, ज़रीआ, ज़रीया, जुगत, जोग, ढब, तदबीर, तरकीब, तरीकत, तरीक़त, तरीक़ा, तरीका, नुसख़ा, नुसखा, नुस्ख़ा, नुस्खा, फंडा, फण्डा, मसविदा, मार्ग, युक्ति, योग, रास्ता, राह, विधि, सबील, साधन

ஒரு செயலை நிறைவேற்ற அல்லது ஒரு கருத்தைத் தெரிவிக்க மேற்கொள்ளும் வழிமுறை

இந்த வேலை எளிதாக முடிய ஏதேனும் உபாயம் சொல்லுங்கள்
உபாயம், வழிமுறை
१५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : किसी वस्तु या बात को उपयोग में लाए जाने की क्रिया या भाव।

उदाहरण : यहाँ नशीले पदार्थों का प्रयोग वर्जित है।

पर्यायवाची : अमल, आचरण, इस्तमाल, इस्तेमाल, उपयोग, उपयोजन, काम, कार्य, जोग, प्रयोजन, ब्योहार, यूज, यूज़, यूस, योग, योजना, विनियोग, विनियोजन, व्यवहार

The act of using.

He warned against the use of narcotic drugs.
Skilled in the utilization of computers.
employment, exercise, usage, use, utilisation, utilization

ஒருவரால் அல்லது ஒரு செயலை செய்வதால் விளையும் சாதகமான விளைவு.

உபதேசம் செய்ததை உபயோகம் செய்ய வேண்டாம்
உபயோகம், நன்மை, பயன், பலன், விளைவு
१६. संज्ञा / अवस्था

अर्थ : किसी कार्य के अंत में उसके फलस्वरूप होनेवाला कार्य या कोई बात।

उदाहरण : उसके काम का नतीजा बहुत ही बुरा निकला।

पर्यायवाची : अंजाम, अंत, अनुबंध, अनुबन्ध, अनुसार, अन्जाम, अन्त, जोग, ताबीर, नतीजा, परिणति, परिणाम, प्रतिफल, फल, योग, रिजल्ट, विपाक, व्युष्टि, हश्र

Something that results.

He listened for the results on the radio.
final result, outcome, result, resultant, termination

ஒரு செயலின் காரணமாக உண்டாகும் பலன்.

அவன் செய்த செயலின் விளைவு மோசமாக இருந்தது
தாக்கம், விளைவு
१७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : दूसरे व्यक्तियों के भाषण, चेष्टा आदि का कुछ काल के लिए अनुकरण करने की क्रिया, जैसा नाटकों आदि में होता है।

उदाहरण : इस नाटक में राम का अभिनय बहुत प्रशंसनीय रहा।

पर्यायवाची : अभिनय, अभिनीति

The performance of a part or role in a drama.

acting, performing, playacting, playing

திரைப்படம், நாடகம், முதலியவற்றில் பாத்திரம் ஏற்று நடிக்கும் செயல்.

இந்த நாடகத்தில் இராமனின் நடிப்பு பாராட்டுக்குரியது
நடிப்பு
१८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : काम में आने या लगने की क्रिया।

उदाहरण : हमारे देश में चावल की खपत ज़्यादा होती है।

पर्यायवाची : इस्तमाल, इस्तेमाल, उठान, उठाव, उपभोग, उपयोग, खपत, खरच, खरचा, खर्च, खर्चा, ख़रच, ख़रचा, ख़र्च, ख़र्चा, दोहन

The act of consuming something.

consumption, expenditure, using up

பயன் தரும் அல்லது பயன்படக்கூடிய தன்மை.

நம்முடைய தேசத்தில் அரிசியின் பயன்பாடு அதிகம் இருக்கிறது
உபயோகம், பயன்பாடு
१९. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : वह साधन जिससे कोई किसी कार्य को करता है।

उदाहरण : कुल्हाड़ी एक सामान्य औजार है।

पर्यायवाची : आलत, उपकरण, औंजार, औज़ार, औजार, करण, साधन, हथियार

A device that requires skill for proper use.

instrument

வேலைகளை செய்வதற்கு உபயோகப்படுவதுமான ஒரு பொருள்.

மண்வெட்டி ஒரு சாதாரண ஆயுதம் ஆகும்
ஆயுதம், கருவி
२०. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी

अर्थ : सींगरहित एक चौपाया जो गाड़ी खींचने और सवारी के काम में आता है।

उदाहरण : राणा प्रताप के घोड़े का नाम चेतक था।

पर्यायवाची : अमृतसहोदर, अरघ, अर्घ, अर्वण, अलल्लाँ, अलल्लां, अश्व, केशरी, केशी, केसरी, केहरी, घोट, घोटक, घोड़ा, तारखी, तार्क्ष्य, तुरंग, तुरंगम, तुरग, परुद्वार, पेलि, पेली, मराल, माषाश, ययी, ययु, युयु, रैवंता, वातप्रमी, वृषण, वृषल, शालिहोत्र, शिखी, श्रीपुत्र, हय, हयंद, होबार

Solid-hoofed herbivorous quadruped domesticated since prehistoric times.

equus caballus, horse

வேகமாக ஓடுவதும் பிடரியில் மயிர் உடையதும் சவாரி செய்வதற்கும் பழக்கப்படுத்தக் கூடியதுமான விலங்கு.

இராணாபிரதாப்சிங்கினிடைய குதிரை சேதக் ஆகும்
கந்துவம், குதிரை, பரி, புரவி
२१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / पेशा

अर्थ : रुपए के लेन-देन का व्यवसाय।

उदाहरण : रामदीन का परिवार कई पीढ़ियों से महाजनी करता आ रहा है।

पर्यायवाची : कुसीद, कुसीदपथ, कोठीवाली, महाजनी, साहूकारी

Engaging in the business of keeping money for savings and checking accounts or for exchange or for issuing loans and credit etc..

banking

பணம் கொடுக்கல் வாங்கல் வியாபாரம்

ராம்தீன் குடும்பம் நடத்துவதற்காக வட்டி வியாபாரம் நடத்தினான்
வட்டிவியாபாரம்
२२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : अनुमान के पाँचों अवयवों का उच्चारण।

उदाहरण : वह प्रयोग का अभ्यास कर रहा है।

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।